जीवनसत्त्वे - स्त्रोत व कार्ये
1.जीवनसत्त्व - A
- कार्ये - डोळ्यांचे रक्षण; त्वचा, दात, हाडे निरोगी राखणे.
- स्त्रोत - गाजर, दूध, लोणी, गडद हिरव्या भाज्या, रताळे, गडद पिवळी फळे आणि भाज्या.
- अभावजन्य विकार - रातांधळेपणा (कमी उजेडात पाहू न शकणे, अंधत्व) ,झीरोडर्मा (त्वचा कोरडी पडणे)
2.जीवनसत्त्व - B1
- कार्ये - चेतातंतूंचे व हृदयाचे कार्य नीट होण्यास मदत करणे.
- स्त्रोत - दूध, मासे, मांस, तृणधान्ये, कवचफळे, डाळी
- अभावजन्य विकार - बेरीबेरी (चेतातंतुंचा आजार), स्नायूंचा अशक्तपणा/ अकार्यक्षमता
3.जीवनसत्त्व - B9
- कार्ये - शरीराची वाढ
- स्त्रोत - गडद हिरव्या भाज्या, पपई, कीवी
- अभावजन्य विकार - वाढ नीट न होणे, ॲनिमिया, विसर पडणे, हालचाली मंदावणे.
4.जीवनसत्त्व - B12
- कार्ये - लाल रक्तपेशी तयार करणे.
- स्त्रोत - दुग्धजन्य पदार्थ, मांस
- अभावजन्य विकार - ॲनिमिया
5.जीवनसत्त्व - C
- कार्ये - शरीराच्या उतींचे रक्षण करणे, हिरड्या, दात ,हाडे ,त्वचा यांसाठी आवश्यक असे कॉलेजन हे प्रथिन तयार करणे.
- स्त्रोत - आवळा, कीवी, संत्री व इतर लिंबूवर्गीय फळे तसेच कोबी, टोमॅटो, हिरव्या पालेभाज्या.
- अभावजन्य विकार - स्कर्वी (हिरड्यांमधून रक्तस्राव होणे) ,गलग्रंथी सुजणे, जखमा लवकर बऱ्या न होणे.
6.जीवनसत्त्व - D
- कार्ये - दात व हाडे निरोगी राहण्यासाठी पुरेसे कॅल्शिअम व फॉस्फरस अन्नातून शोषून घेणे.
- स्त्रोत - सूर्यप्रकाशामुळे दूध, मासे, अंडी, लोणी यांतील काही पदार्थांपासून शरीरात हे जीवनसत्त्व तयार होते.
- अभावजन्य विकार - मुडदूस (हाडे मऊ होणे, त्यामुळे वेदना होणे, हाड मोडणे)
7.जीवनसत्त्व - E
- कार्ये - पेशींमध्ये छायाचय क्रिया सुरळीत होणे, पुनरुत्पादन आणि स्नायू पेशींना कार्यक्षम राखणे.
- स्त्रोत - तृणांकुर, हिरव्या पालेभाज्या, कोवळी पालवी ,वनस्पतीजन्य तेल.
- अभावजन्य विकार - स्नायूमध्ये कमकुवतपणा येणे, प्रोजेक्टपादनामध्ये अडथळा निर्माण होणे, त्वचाविकार.
8.जीवनसत्त्व - K
- कार्ये - रक्त साकळण्यास मदत होणे.
- स्त्रोत - हिरव्या पालेभाज्या ,ब्रोकोली ,हिरवी कोबी ,मोड आलेली कडधान्य, अंड्याचा पिवळा भाग.
- अभावजन्य विकार - इजा झाल्यास फार रक्तस्त्राव होणे.
